Yeni Yılın Habercisi Kokinalar

Senenin sonlarına doğru yaklaştığımızda, çiçekçilerde kokina görmeye başladığımız an, yeni bir senenin kapıda olduğunu fark ettiğimiz anlardan biri. Peki kokinaların nasıl yetiştiğini ve neden yılbaşı çiçeği olarak anıldığını hiç düşündünüz mü?

Tek bir çiçek gibi görünen kokinalar aslında iki ayrı bitkinin birleşiminden oluşuyor. Yeşil kısmı Ruscus Aculeatus adında bir çalı. Halk arasında "Tavşanmemesi", "Fare Dikeni", dikenlerinden ötürü kuşlar konamadığı için "Kuşkondurmakdikeni", "Çalı Süpürgesi" olarak da biliniyor. Aslında kırmızı meyvesi var ama her dalda tek bir top olarak yetiştiği için, istenen salkım görüntüsünü vermiyor. Ve aslında bitkinin idrar söktürücü ve taş düşürücü gibi özellikleri de var↗.

Ruscus Aculeatus

Kırmızı salkımlar ise Smilax Excelsa yani Anadolu Saparnası'ndan geliyor. "Silcan", "Dikenucu", "Melevcan" olarak da biliniyor. Karadeniz Ormanları'nda ve Belgrad Ormanı'nda bolca görmek mümkün. Bu kırmızı meyvelerin de yemeği yapılabiliyor ve hem kan temizleyici etkisi hem de cilt hastalıklarına iyi gelen bir yanı olduğu biliniyor.

Smilax Excelsa

Saparna'dan toplanan kırmızı salkımlar, genellikle yün olan kırmızı bir iple Tavşanmemesi dalının ucuna bağlanıyor. Bu şekilde ortaya çıkan yapay melez bitkinin de yeni yılda şans ve bereket getirileceğine inanıyor. İki farklı bitkiden olduğu için dolayısıyla suya koysanız da özellikle meyveleri bir süre sonra ölecektir. Dalların ucunda ağırlık yaptığı için bitki kurumaya başladıkça uçları aşağı doğru kıvrılıyor. Ben kıvrılmadan kurumaları için bir süre sonra ters çevirip kurumaya bırakıyorum, kuruduktan sonra da tekrar, su koymadan vazoya koyuyorum. Bitkisi çalı türünden olduğu için uzun süre rengini kaybetmeden kalabiliyor. Çok sıcak (mesela kalorifer önü gibi) ya da çok soğuk yerlere koymazsanız, yaşam süresini uzatabilirsiniz.

Bizde kokina olarak bilinen çiçek İngilizcede Butcher's Broom olarak biliniyor. Avrupadaki kasaplar antibakteriyal olduğunu düşündükleri için tavşanmemesinin dallarından küçük el süpürgeleri yapıp, tezgahlarını onunla temizlermiş. Bu sebeple de kasap fırçası olarak anılmaya başlamış.

Peki kokina ismi nereden geliyor?

"Kókkino" Yunanca kırmızı demek. Eski İstanbul Rumları’nın yeni yıl süslemesi olarak kullanmasıyla İstanbul'daki kültürde de yerini aldığı düşünülürse, bizim dilimize de buradan kokina olarak kalmış.

*İyice araştırmadan, doktorunuza danışmadan ne meyvesini ne de bitkisini yemeyin. Faydaları olduğu kadar kişisel hassasiyetlerinize göre zararları da mevcut.